Een nieuw jaar begint met een voornemen. Mijn motto is ‘Geef waarde aan het kleine’.
Zo gauw ik dit opschrijf, buitelen mijn gedachten over elkaar heen. Sommige bekend en al langer stokpaardjes, anderen nog nieuw, net gelezen, net gedacht, opeens overal om me heen gehoord. Maar hoe meer ik mijn gedachten over dit thema toelaat, hoe meer ik zie dat mijn voornemen een bundeltje open deuren is in de ogen van de tijdgeest. Hieronder deel ik een paar gedachtelijntjes, omdat open deuren meer uitnodigen tot verder denken dan dichte.
Geef waarde aan het kleine is teruggaan naar het maakbare
Als je het niet meer weet: ga dan terug naar het maakbare, naar dat wat je wel weet. Dat zijn vaak kleine dingen. Of je nu kinderen helpt die even het spoor bijster zijn, of in een ruzie op zoek bent naar verbinding: het is altijd goed terug te gaan naar de kleine begingedachte, of de bekende handeling. Het is als een oefening in tevredenheid, je geeft dat wat er wel is erkenning, in plaats van zorgen of ontevredenheid over wat er (nog) niet is. En pas in ontspanning kan je weer vooruit kijken.
Geef waarde aan het kleine moment
Ook als je iets nieuws gaat doen, maken of leren, is het slim om klein te beginnen. Daarmee zet je een nieuwe stroming in beweging en ben je daadwerkelijk begonnen. Of het nu het leren spelen van een instrument is, of het dagelijks studeren, lezen, of het breien van een trui. Pas in je daden ben je onderscheidend, in je voornemens en denken ben je vaak gelijker dan je wist. Een daad kan zijn: 5 minuten per dag iets oefenen. De waarde aan het kleine kan dus ook letterlijk een kleine waarde in de tijd zijn: doe liever vaak iets kleins, dan minder vaak iets groots.
Geef waarde aan het kleine ook al lijkt het chaotisch
Heel vaak is de creativiteit het begin van de orde die chaos heet. Bij mij is chaos altijd nodig om van het een naar het ander te komen. Chaos is een kenmerk van transitie. Door veel mensen wordt een transitie beleefd als een crisis. Maar ‘never waste a good crisis’ is niet voor niets een spreekwoord: een crisis is een kenmerk van ontwikkeling. Vooral als uit de crisis een wilsbesluit volgt, waarmee je jezelf behoedt slachtoffer van de gebeurtenissen te worden.
Daarnaast is bij creativiteit het proces belangrijker dan het product. De fouten in een breiwerk zijn óók creatieve uitingen en de oplossingen al helemaal; ze staan voor mij symbool voor het omgaan met de tegenslagen in het leven. De steken die gevallen en hersteld zijn, zijn voorbeelden van hoe je vergissingen kunt integreren, er zelfs van leert houden. Hoe eerder je ze herstelt, hoe minder groot het gat geworden is, hoe kleiner de vergissing, hoe gemakkelijker. Soms horen vergissingen voor mij bij een fase, een tijdperk waarin ik op een bepaalde manier dacht en handelde. En dat maakt het gemakkelijker om later op een keuze of werkwijze terug te komen; voortschrijdend inzicht, zou je ook kunnen zeggen.
Geef waarde aan het kleine is een oefening in positiviteit en vraagt hard werken
Hiermee is het motto ook een oproep om de juiste draak te voeden. Alles wat aandacht krijgt groeit; veel kleine positieve aandacht, maakt een grote, vriendelijke, krachtige draak, sterk genoeg om een heleboel mensen op de rug te nemen. Daarvoor is oprechte interesse nodig. Interesse is een zelfstandig naamwoord met werkwoordkarakter, en een werkwoord uitvoeren kost nu eenmaal moeite. Iedere tijd heeft bouwers en slopers nodig, om iets nieuws op te bouwen moeten er oude structuren afgebroken worden, opgeruimd worden. En slopen is veel moeilijker dan bouwen. Zeker wanneer je uit sloopwerk ook wil behouden wat nog steeds van waarde is.
Geef waarde aan het kleine, want vanaf een afstand gezien is het misschien toch groter geworden dan je denkt
Zoom uit, denk terug, dan zie je pas echt wat er veranderd is de laatste decennia. Wat is in de loop van de tijd gewoon geworden en terwijl het eerst een groot offer was? Vergeet niet om daarna ook weer in te zoomen, want daarmee verbind je je met dat wat er nu op dit moment is.
Geef waarde aan het kleine wanneer je iets maakt, want dan geef je jouw waarde een stem
Maak dus vooral! Wees daarbij niet te perfectionistisch, maar stel je doelen realistisch en behapbaar. Doe het onverwachte. De inspiratiebron voor deze laatste opmerking kwam bij me op na het lezen van een prentenboekje, The gold in the ground, a folktale from Kazakhstan, herteld en geïllustreerd door Melania Levitsky en in eigen beheer uitgebracht. Een klein, liefdevol initiatief van een New Yorkse regisseur en theatermaker. Het boekje is in alle eenvoud in mijn ogen vooral geschikt voor Engelse lessen. En om iedereen te bemoedigen klein te beginnen, wil ik het hierbij graag ondersteunen.
Laten we vooral allemaal klein beginnen en mooie dingen maken in 2022. Het motto van BVS-schooladvies is al langere tijd ‘kennis delen en mensen verbinden’. Als we nu meer van dit kleine delen, dan volgt de verbinding vanzelf.
Annechien Wijnbergh
Kunstwerk: Floortje Daniëls – leerling VS Den Haag (VO)
Inspiratiebronnen:
Omarm de Chaos, Jan Rotmans, de Geus 2021
Polarisatie, Bart Brandsma, BB in media, 4e druk 2020
Map Regenboogtraining, BVS, 2020
cursus www.ukelele4u.nl
de kracht van breien, Lorette Napoleoni, Balans, 2020
The gold in the ground, Melania Levitsky, eigen beheer 2019, bestellen via tonmensenkamp@gmail.com(per 10 stuks €10 p/st excl btw en verzendkosten, en bij afname voor hele klas inclusief een toneelscript)