Auteur: Edith Verbeek

Geplaatst op door

Bewegingsonderwijs voor kleuters, een kans om te benutten

Laten we als uitgangspunt nemen dat de kinderen het heerlijk vinden om te bewegen; ze genieten hier volop van en leren met hun lichaam. De nieuwe regels rond het bewegingsonderwijs zijn dus een uitnodiging aan ons om weer eens met nieuwe ogen naar ons aanbod in de kleuterklassen te kijken. Een mogelijkheid om vormen te zoeken, waarin we met veel plezier met de kinderen kunnen bewegen. Een kans om eens outside the box te denken. Hoe rijk is ons aanbod? Wat bieden wij al aan? Komen hierin alle bewegingsthema’s voldoende aan bod? Gaan we iets extra’s aanbieden als een circuit, een circusles, een gymles, vrijspelen in een speelzaal met gymmateriaal, een spelles met kringspelen of eenvoudige volksdansen? Moeten we de buitendag anders vormgeven? Gaan we tijdens het buitenspelen een gericht aanbod verzorgen? Hoe kunnen wij hierin ons ochtendspel en de onderste zintuigen betrekken? Wie in ons team is bevoegd hier supervisie aan te geven?


Vanaf 1 augustus 2023 dienen alle basisscholen te voldoen aan het amendement bewegingsonderwijs gegeven door bevoegde (vak)leerkrachten. Dit houdt in dat scholen 1,5 klokuren per week bewegingsonderwijs dienen te verzorgen voor alle leerlingen in het primair onderwijs. Dus ook voor de kleuterklassen.


Er is hierdoor enige beweging (onrust) ontstaan onder de kleuterleerkrachten. De scholen en besturen hebben de vrijheid om dit op eigen wijze in te vullen. Er zijn scholen die kiezen voor 45 minuten euritmie én 45 minuten een gymles door een gymleerkracht. Er zijn scholen die hun buitendag hierin betrekken of het door de kleuterleerkrachten zelf in laten vullen. Hierbij gaat de directie ervanuit dat er vormgegeven wordt aan de kerndoelen 57 en 58 (zie de links verderop in dit artikel). Duidelijk is in elk geval dat in het rooster zichtbaar moet zijn hoe er invulling aan deze wettelijke eis gegeven wordt.


Stappen zetten

Om hier samen stappen in te kunnen zetten, kun je bijvoorbeeld kijken bij een andere school hoe zij hiermee omgaan of wat voor mooie materialen er te krijgen zijn om het bewegingsonderwijs vorm te geven. Je kunt ook samen met een gymleerkracht nieuwe lessen ontwerpen, die passen bij onze/vrijeschool. Om het gesprek met elkaar hierover te kunnen voeren is het handig op de hoogte te zijn van de wettelijke eisen. We hebben ze hieronder opgenomen. Mocht je nog vragen hebben, dan kan je altijd contact opnemen met een van onze adviseurs (kleuters). We ontwikkelen ook een publicatie, waarin we de ontwikkeling van de motoriek bij kleuters en een rijk aanbod beschrijven. Houd onze nieuwsbrief en sociale media in de gaten. We verwachten in de loop van schooljaar 2023-2024 deze publicatie uit te geven.


Eisen aan een getuigschrift voor lesbevoegdheid  voor primair onderwijs

Een PABO-diploma geeft enkel een bevoegdheid voor het geven van bewegingsonderwijs aan kleuters (groepen 1 en 2) in het primair onderwijs (po). Met een van volgende getuigschriften is een leerkracht bevoegd voor LO: 

    • een PABO-diploma behaald na 1 september 2005, met daarnaast een getuigschrift van de ‘Leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs’;

    • een PABO-diploma van vóór 1 september 2005, mits begonnen aan de opleiding vóór 1 september 2001 waarbij zintuiglijke en lichamelijke oefening onderdeel was van het onderwijsprogramma; 

    • diploma kleuterleidsteropleiding (KLOS; tot 1984);

    • diploma pedagogische academie (tot 1984), met een ‘aantekening-j’ of ‘akte-j’. Dit getuigschrift geeft ook bevoegdheid voor het geven van LO op het vmbo.

Voor groepsleerkrachten, die werkzaam zijn in het primair onderwijs, geldt dat ze een brede of smalle bevoegdheid voor bewegingsonderwijs kunnen hebben. Ze zijn allemaal bevoegd om activiteiten vanuit de brede context (zoals bijvoorbeeld spelen op het schoolplein, bewegend leren en sportdagen) aan te bieden. Lees hier meer over de brede context, bevoegdheden en uitzonderingen.


Kerndoel 57

Bewegingsonderwijs – kerndoel 57 – SLO

De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende bewegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen ervaren en uitvoeren.

De bewegingsthema’s zijn balanceren, klimmen, zwaaien, over de kop gaan, springen, hardlopen, mikken, jongleren, doelspelen, tikspelen, stoeispelen en bewegen op muziek.


Kerndoel 58

Bewegingsonderwijs – kerndoel 58 – SLO

De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden.


Bij Arrangement: de opstelling van de toestellen, het aantal spelers, de veldgrootte en eventuele afbakeningen.

    • De kinderen helpen bij het opruimen van het arrangement.

    • Ze herstellen het arrangement op kleine onderdelen.

Bij Regelingen: regels en afspraken om de activiteit voor alle kinderen goed te laten verlopen.

    • De kinderen houden zich aan de afspraken en spelregels.

    • Ze accepteren een verplichte groepsindeling, maar kunnen ook in zelfgekozen groepjes werken.

    • Ze leren dat je in een spel verschillende rollen en functies kunt hebben en kunnen een rol en/of functiewisseling ook aan.

    • Ze bieden in veilige bewegingssituaties een helpende hand.

Bij Reflecteren:

    • De kinderen kunnen aangeven waarom een bewegingsactiviteit makkelijker of moeilijker is.

    • Ze kunnen een goede inschatting maken of er hulp nodig is om tot een goed bewegingsresultaat te komen.

  • Ze hebben aandacht voor de bewegingsuitvoering en bewegingsresultaten van andere kinderen.
 

Voor vragen kun je contact opnemen met Cécile de Jong op c.de.jong@bvs-schooladvies.nl en 06-21 27 26 06 en Marijke Oerlemans op m.oerlemans@bvs-schooladvies.nl en 06-22 28 37 71.

Geplaatst op door

Uitnodiging voor resonansgroep Ontwikkeling Leerlijn digitale geletterdheid

Ben je kartrekker van of betrokken bij de leerlijn van het domein digitale geletterdheid? Dan heb je wellicht meegekregen dat we samen met Freek Zwanenberg van Bureau Jeugd en Media in opdracht van een paar grote stichtingen een leerlijn digitale geletterdheid opzetten voor alle vrijescholen in Nederland. We bouwen door op het werk dat al in vrijescholen ontwikkeld is en proberen zoveel mogelijk mensen te betrekken die al mooie lessen gemaakt hebben.

 

Het is een heel bouwwerk en we nodigen graag kritische en betrokken tegenlezers uit om mee te denken. En wellicht ook nog een paar mensen die de lessen deels willen uitproberen in klassen.

 

Onze opzet is dat wij voor klas 4, 5 en 6 per leerjaar 5 dubbellessen maken die zowel horizontaal (dus per onderdeel over deze drie verschillende leerjaren) als verticaal (binnen een leerjaar) een logische opbouw hebben. Per les willen we kennis, gesprek en doen een plek geven (denken-voelen-willen). Een lesopzet sluiten we steeds af met suggesties om te variëren, te combineren met bekende zaakvakinhouden uit het vrijeschoolcurriculum, om naar eigen inzicht meer of minder te kunnen bieden. De lessenseries en de leerlijn, worden ingebed in een publicatie met achtergronden, visie en tips voor werkwijze en implementatie.

 

Opzet en data

·         7 september online 15.00-16.30: we geven informatie over opzet van de lessenseries en delen de eerste lessen uit (les 1 en 2 van ieder leerjaar). We stellen jullie vragen over inhoudelijke keuzes die gemaakt moeten worden.

·         24 november online 15.00-16.30: we willen graag feedback ontvangen op de eerste lessen, we geven input: over de onderdelen visie, gezichtspunten vrijeschool en volgende lessen (les 3 en 4 ieder leerjaar). We stellen jullie vragen over inhoudelijke keuzes die gemaakt moeten worden.

·         8 februari online 15.00-16.30: we willen feedback ontvangen op les 3 en 4 en geven onze verwerking van de feedback op de lessen 1 en 2 terug. We delen de nieuwe lessen 5, + teksten uit de publicatie. We stellen jullie vragen over inhoudelijke keuzes die gemaakt moeten worden.

·         22 april live op ons kantoor in Utrecht van 13.00-16.00: we willen feedback ontvangen op lessen 5 en laten zien wat we van de lessen 1-4 hebben gemaakt. Brainstorm ideeën over implementatie en borging op de scholen.

 

Hoofdvragen: wat denk je dat scholen nodig hebben om deze inhoud te laten landen? Hoe betrekken we ouders? Hoe wordt deze lijn tot beleid? 

 

Aanmelding voor deelname aan de resonansgroep graag via een mailtje naar Annechien Wijnbergh op a.wijnbergh@bvs-schooladvies.nl en Lisette Stoop op l.stoop@bvs-schooladvies.nl. We sturen na een bevestiging de linkjes voor de online bijeenkomsten.

Geplaatst op door

Zo werkt Vrijeschool Rotterdam West aan inclusiviteit

Onze school is 7 jaar geleden opgericht door leerkrachten en ouders. Met als belangrijk doel om een eigentijdse school te zijn voor iedereen in de wijk. Voor ons betekent dit het steeds (onder)zoeken van de essentie en bedoeling van het vrijeschoolonderwijs. En vervolgens qua vorm en uitwerking durven loslaten, aanpassen en vernieuwen.


We stemmen ons daarbij af op onze context: hoe maak je vrijeschoolonderwijs in het hyperdiverse Rotterdam van nu, voor de kinderen in onze klassen, met de krappe arbeidsmarkt die we hebben? Wij proberen op onze school de drempels te verlagen zodat we toegankelijk zijn voor opvoeders met verschillende leefstijlen, overtuigingen of die zonder voorkennis over het vrijeschoolonderwijs instappen.


Heel zichtbaar is hoe wij in een lang traject met ouders en leerkrachten, de 11 bestaande jaarfeesten (met hun vaak expliciet Christelijke namen) hebben getransformeerd naar nu 4 jaarfeesten op basis van de seizoenen. Wij willen dat ieder kind – ongeacht hun culturele of spirituele achtergrond – zich herkent in hoe wij het ritme van het jaar beleven met elkaar. We hebben er dus voor gekozen om de veranderingen in de natuur voorop te stellen, en hoe we die als mens beleven en duiden. Dus heel dicht op hoe de jaarfeesten ooit door Rudolf Steiner zijn bedoeld, namelijk als verbindende kracht in de ouder-kind-leerkracht gemeenschap.


Maar naast over jaarfeesten gaan essentie, afstemming en lage drempels voor ons vooral ook over de inhoud van lessen, verhalen en liederen, en de algehele taal en uitstraling. En we houden bijvoorbeeld rekening met de praktische omstandigheid van parttime werkende collega’s (die ook nog een leven naast hun baan hebben!), het lerarentekort, en trends en wetenschap in de onderwijssector.


Hoe zorg je dat ons mooie beleefbare onderwijs ook uitvoerbaar is voor starters en leerkrachten die de overstap maken uit het reguliere onderwijs? Dat vraagt om het vertalen van het Vrijeschool Leerplan naar een helder curriculum voor zowel de zaakvakken, het periodeonderwijs als de kunstzinnige verwerking. Methoden en methodieken zien wij als handvat en we maken schoolbrede afspraken (standaarden). Dit alles biedt kaders voor alle leerkrachten en vergroot de kans op kwalitatief en beleefbaar onderwijs voor álle leerlingen.


Inclusief is voor ons ook dat je onderwijs biedt, zonder er meteen vanuit te gaan dat ouders/opvoeders dit thuis allemaal kunnen ondersteunen. Vanuit de wetenschappelijke kennis over gelijke kansen, streven we daarom voor álle leerlingen naar een hoge uitstroom. Dit vraagt aandacht voor doelgericht en cyclisch werken en het hebben van hoge verwachtingen. En dus ook keuzes maken in het aanbod, de timing ervan en de vorm. Zo werken we met differentiatie en een getallenlijn in de kleuterklas (wel gevilt!) en zetten in klassen één stevig in op technisch lezen.


We zijn nog jong, en we groeien gestaag in onze ambitie en zijn er nog (lang) niet! Dit vraagt in het team en met ouders veel uitwisseling, proberen, evalueren en dit gaat gepaard met fundamentele en ook lastige gesprekken. Maar die zoektocht, en soms pijn, dat is de prijs van ontwikkelen en transformeren.


Je kunt contact opnemen met Marije van der Meij via m.van.der.meij@vsrotterdamwest.nl

Geplaatst op door

Bericht van de School-VAK

De school-vAK viert dit jaar dat de eerste onderwijsassistenten MBO-4 afstuderen. Dit brengen ze in onderstaand artikel graag onder de aandacht, alsook de mogelijkheid tot instroom per september aanstaande:

 

De eerste lichting studenten Onderwijsassistent Vrijeschool is afgestudeerd aan de School-vAK. Via een BBL-leerwerktraject kwalificeerden zij zich als Onderwijsassistent Vrijeschool (MBO 4). De eerste opleidingsgroep startte in januari 2021 met de BBL-opleiding Onderwijsassistent Vrijeschool. Eén van de diplomerende studenten is Sasja Rentink. Zij combineerde haar MBO 4-opleiding met een BBL-leerwerkplek bij Vrijeschool De Vuurvogel in Driebergen.


Sasja: “Ik vind de antroposofische OA-BBL opleiding een heel goede combinatie van theorie en praktijk. In de opleiding krijg je theorie aangereikt en opdrachten mee voor in de praktijk. Op je leerwerkplek leer je in het tweede jaar het vak helemaal in de praktijk: groepjes kinderen begeleiden, ontwikkellessen geven, didactiek, orde houden, voor de klas staan, observeren; allemaal leergebieden die je door het vaak te doen in de vingers krijgt.”


Deelname aan de 2-jarige BBL-opleiding betekent ook twee jaar lang minimaal 16 uur per week werken op een vrijeschool. Sasja Rentink kijkt hier positief op terug: “Je wordt daardoor ook deel van het team, dat is super leuk! En als je boft krijg je daarna een baan aangeboden en ben je al helemaal ingewerkt. De antroposofische verdieping die de opleiding aanbiedt is heel waardevol. Tijdens de lesuren en de antroposofische Verdiepingsdagen word je ondergedompeld in wat de antroposofie allemaal te bieden heeft; je krijgt vakken zoals schilderen, bordtekenen, euritmie, koorzang, de bewegende klas, temperamenten, kinderen met een hulpvraag, zelfzorg, didactiek, jaarfeesten en het 3- en het 4-ledig mensbeeld. Deze theorie en vakken zie je op je leerwerkplek terug en kun je in de praktijk brengen, integreren in jezelf en in de omgang met kinderen.”


Sasja kijkt positief terug op de opleiding: “Ik heb ronduit genoten van het werk op de leerwerkplek; Vrijeschool De Vuurvogel gaf mij de ruimte om mijzelf volop te ontwikkelen en ik kreeg heel goede begeleiding van de leerkrachten, het zorgteam en de examinator. Je moet je wel bewust zijn van het reguliere gedeelte van de opleiding, de theorievakken en bijbehorende examens vanuit het ROC, die horen er ook bij. Dat maakt ook dat je een officieel erkend MBO4-diploma kunt krijgen. De opleiding, leerwerkplek en huiswerk in combinatie met gezin en privé leven vond ik erg pittig. Het voordeel is dat je al in twee jaar een diploma op zak hebt. En zo ver ben ik nu, ik heb een contract aangeboden gekregen en heb momenteel een heerlijke baan waar ik iedere dag van geniet!”


Ook Sonja Helling, schoolleider bij De Vuurvogel en inmiddels ook docent bij de School-vAK is enthousiast over de opleiding: “Op de Vuurvogel in Driebergen zijn we heel blij met de BBL-opleiding Onderwijsassistent Vrijeschool. Wij hebben momenteel vier Onderwijsassistenten Vrijeschool in opleiding die 2 jaar lang voor 2 of 3 dagen per week onderdeel uitmaken van het team. Stuk voor stuk enthousiaste studenten die graag Onderwijsassistent willen worden op een vrijeschool. Zij leren veel in de praktijk en de school heeft er zo veel extra handen bij, waar leerkrachten en kinderen echt blij mee zijn! Dankzij de Subsidie Praktijkleren is het ook een goed betaalbare constructie. Als schoolleider kan ik deze studenten echt aanbevelen.”


Op 1 september 2023 is de eerstvolgende instroommogelijkheid voor nieuwe studenten Onderwijsassistenten Vrijeschool. Wil je kennismaken met de opleiding? Meld je dan aan voor de Open Ochtend van de School-vAK op woensdag 15 maart 2023 van 09.30 – 11.30 uur aan de Disketteweg 10 in Amersfoort. Aanmelden kan via info@school-vak.nl.


Meer informatie over de opleiding vind je via www.school-vak.nl. Of neem contact op met Roel Notten, Opleidingsmanager bij de School-vAK via T. + 31 6 34836386 | E. info@school-vak.nl of Sonja Helling: schoolleider@devuurvogeldriebergen.nl.

Geplaatst op door

Dilemma’s over inclusie op een VO-school in Amsterdam Nieuw-West

Schoolleider van Comenius Lyceum Amsterdam Freek op ’t Einde schrijft over inclusie op zijn school: “Na elf jaar werkzaam te zijn geweest binnen het voortgezet vrijeschoolonderwijs werk ik nu op een school in Amsterdam Nieuw-West, het Comenius Lyceum. Nieuw-West en denk dan aan de regio Slotervaart en Osdorp, is ontworpen in de jaren ’20 en gebouwd in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Het schoolgebouw is ontworpen door katholieke architecten. Je kunt de processie van de Christus op de binnenplaats nalopen. Ernaast stond een kerk. Dus kon je zo doorlopen, bijna binnendoor, voor de kerkdienst op Christelijke feestdagen.
 
Maar die tijd is voorbij. In Amsterdam wonen 130 nationaliteiten. Je spreekt over een meerderheid van minderheden. Dus geen groep is echt in de meerderheid. Alleen gaan de groepen bij elkaar wonen. Dus de mensen met een niet-Europese migratieachtergrond in Zuidoost en Nieuw-West. De mensen met een Europese migratieachtergrond in Zuid, West en Oost.
 
Als school heb je de opdracht om mensen van verschillende kijkrichtingen elkaar te laten ontmoeten. Ik vond dat in mijn vrijeschool-tijd lastig omdat dat toch veelal ‘witte’ scholen zijn. Maar hier op het Comenius hebben nagenoeg alle leerlingen een Marokkaanse of Turkse achtergrond. De autochtone leerlingen die in dit stadsdeel wonen pakken de metro naar Amsterdam Zuid. Is dat een probleem? Niet direct voor de leerlingen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren graag op een school zitten met een vergelijkbare populatie als zijzelf. Dus dat klopt dan op het Comenius. Iedereen kan zichzelf zijn. Al het eten is altijd halal, de Romereis is niet vanzelfsprekend (veel meisjes moeten een machram mee) dus bedenken we een andere reis voor hen, twee gebedsruimtes, rekening houden met de Ramadan, viering van de Iftar, enzovoorts. Maar de ontmoeting moeten we organiseren. Dat doen we in een uitwisselingsproject met een meer witte school in Amsterdam-Noord. We hoeven geen internationaliseringsproject te beginnen met een school in Portugal, want een paar kilometer verderop is het leven al weer heel anders dan in Nieuw-West.
 
Ergens heb ik steeds heimwee naar de vrijeschool en merk dat de kennis over het onderwijs, de kijkrichting van Rudolf Steiner, dagelijks ook toepasbaar is in Nieuw-West. Een prachtige onderzoeksvraag is of er midden in een wijk als deze ook een vrijeschool gegrond kan worden met de Islam als bron in plaats van de Christusimpuls? Welke feesten vier je dan? Welke liederen zingt het schoolkoor? Waar wordt de subjectificatie/ persoonsvorming zichtbaar? Tijd voor een wilsimpuls? Wie denkt mee?”
 
Freek Op ’t Einde, bereikbaar op f.opteinde@comeniuslyceum.nl 

Geplaatst op door

Dilemma’s over inclusie op een VO-school in Amsterdam Nieuw-West

Schoolleider van Comenius Lyceum Amsterdam Freek op ’t Einde schrijft over inclusie op zijn school: “Na elf jaar werkzaam te zijn geweest binnen het voortgezet vrijeschoolonderwijs werk ik nu op een school in Amsterdam Nieuw-West, het Comenius Lyceum. Nieuw-West en denk dan aan de regio Slotervaart en Osdorp, is ontworpen in de jaren ’20 en gebouwd in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Het schoolgebouw is ontworpen door katholieke architecten. Je kunt de processie van de Christus op de binnenplaats nalopen. Ernaast stond een kerk. Dus kon je zo doorlopen, bijna binnendoor, voor de kerkdienst op Christelijke feestdagen.
 
Maar die tijd is voorbij. In Amsterdam wonen 130 nationaliteiten. Je spreekt over een meerderheid van minderheden. Dus geen groep is echt in de meerderheid. Alleen gaan de groepen bij elkaar wonen. Dus de mensen met een niet-Europese migratieachtergrond in Zuidoost en Nieuw-West. De mensen met een Europese migratieachtergrond in Zuid, West en Oost.
 
Als school heb je de opdracht om mensen van verschillende kijkrichtingen elkaar te laten ontmoeten. Ik vond dat in mijn vrijeschool-tijd lastig omdat dat toch veelal ‘witte’ scholen zijn. Maar hier op het Comenius hebben nagenoeg alle leerlingen een Marokkaanse of Turkse achtergrond. De autochtone leerlingen die in dit stadsdeel wonen pakken de metro naar Amsterdam Zuid. Is dat een probleem? Niet direct voor de leerlingen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren graag op een school zitten met een vergelijkbare populatie als zijzelf. Dus dat klopt dan op het Comenius. Iedereen kan zichzelf zijn. Al het eten is altijd halal, de Romereis is niet vanzelfsprekend (veel meisjes moeten een machram mee) dus bedenken we een andere reis voor hen, twee gebedsruimtes, rekening houden met de Ramadan, viering van de Iftar, enzovoorts. Maar de ontmoeting moeten we organiseren. Dat doen we in een uitwisselingsproject met een meer witte school in Amsterdam-Noord. We hoeven geen internationaliseringsproject te beginnen met een school in Portugal, want een paar kilometer verderop is het leven al weer heel anders dan in Nieuw-West.
 
Ergens heb ik steeds heimwee naar de vrijeschool en merk dat de kennis over het onderwijs, de kijkrichting van Rudolf Steiner, dagelijks ook toepasbaar is in Nieuw-West. Een prachtige onderzoeksvraag is of er midden in een wijk als deze ook een vrijeschool gegrond kan worden met de Islam als bron in plaats van de Christusimpuls? Welke feesten vier je dan? Welke liederen zingt het schoolkoor? Waar wordt de subjectificatie/ persoonsvorming zichtbaar? Tijd voor een wilsimpuls? Wie denkt mee?”
 
Freek Op ’t Einde, bereikbaar op f.opteinde@comeniuslyceum.nl 
 

Geplaatst op door

Uitslag klanttevredenheidsonderzoek BVS Schooladvies

In het najaar hebben we een klanttevredenheidsonderzoek uit laten voeren door Cedeo. Dat leidde tot een zeer goed resultaat: een score van 94,9%. Daarmee is dus veel meer dan de vereiste minimale 80% van de opdrachtgevers tevreden tot zeer tevreden over de kwaliteit van de onderwijsbegeleiding en -adviestrajecten en de performance van het BVS-schooladvies.


Wil je meer weten?

Lees hier ons rapport.

Geplaatst op door

Column – Schouders ophalen

In de opleiding Vrijeschoolpedagogie voor VO-docenten schrijven docenten een column waarom zij op een vrijeschool werken. Lyno Storm (BC Broekhin) schreef deze column.


Haalt u nog even uw schouders op. Dit is vaak de standaard reactie op alle ongelijkheid en verwoesting die we op de wereld hebben. Alles ligt buiten ons bereik. Misschien haalt u naar aanleiding van deze opening nu ook wel uw schouders op. Waarom niet, lekker warm in uw huis onder het genot van een kop koffie of thee misschien? Ik zal de eerste zijn die zijn eigen hypocrisie erkent. Thuis hebben we meer ruimte dan nodig, de verwarming op 20 graden en twee auto’s voor de deur. We vliegen graag naar verre landen en hebben zelfs twee kinderen. We dragen merkkleding en doen boodschappen bij een van de grootste ketens in Nederland. Maar soms ben ik wel trots, dan eten we een dag geen vlees… Shame on me…. Maar eerlijk, ik weet niet waar ik moet beginnen. Alles voelt als druppels op een gloeiende plaat. De meeste druppels verdampen zelfs voordat het de plaat raakt. Ook deze gedachte valt onder het kopje smoes….


Toch is er iets waar ik wel blij van word en waardoor ik hoop houd. Dat is ons onderwijs, het vrijeschoolonderwijs. Het soort onderwijs waar zelfontplooiing en een gezonde eigenwijsheid worden gestimuleerd. Het is zo ingericht dat we naar de hele mens kijken. Aan alles wat ons tot mens maakt besteden we aandacht aan. Het hoofd, het hart en de handen worden allemaal als gelijke behandeld. De een niet belangrijker dan de andere. Met als basis altijd een goed gesprek. Ik stel me het vrijeschoolonderwijs voor als de aarde. De aarde met al zijn organismen. Het heeft allemaal aandacht nodig. Wanneer je de aarde de aandacht geeft die het nodig heeft dan zal het onvoorwaardelijk kunnen blijven geven. De aarde weerspiegelt zich in ons. De geschiedenis van wie we waren tot aan wie we nu zijn. Ons onderwijs is op zoek naar de balans in de mens als compleet wezen. Kinderen worden uitgedaagd om tot creatief denken te komen, om zo nieuwe dingen te laten ontstaan en een betere toekomst te creëren. Gelukkig mogen wij in dit onderwijs daar ons steentje aan bijdragen. Wij mogen de vlam doen ontsteken.


Haalt u uw schouders nog even met mij op…? Ik hoop voor onze leerlingen dat we het onderwijs bieden waardoor zij dat niet meer willen. Geen schouderophalende mensen meer, maar in balans met de omgeving en met elkaar. Dan hoop ik dat we elkaars verschillen gaan erkennen en vieren. Dat iedereen zijn ruimte krijgt en uitgaat van het vertrouwen. Want het gemeenschappelijke doel zal ondanks onze verschillen de boventoon voeren. Ik realiseer me aan het einde van dit moraliserende stuk dat het nadenken en schrijven over dit onderwerp wellicht tevergeefs is. Ik ben bang dat in de toekomst moraliteit een vergeten woord zal worden. Omdat deze te ver af staat van de consumptiemaatschappij. Ik leg mijn hoop bij onze kinderen, onze toppers.


Gelukkig is deze hoop niet gebaseerd op fata morgana’s. Onlangs kwam er een leerling naar mij toe met een klein cadeautje. Toen ik haar vroeg waarom, was het antwoord ‘zomaar’. Het was een steen die ze in een steenwinkeltje tegenkwam. De steen die ze voor mij mee had genomen was de eagle’s eye. Deze steen heeft bepaalde eigenschappen die ze me graag toewenste. Zonder dat ze het doorhad raakte ze me meer dan ze misschien bedoeld had. Ik voelde de tranen opborrelen. Ik wist niet goed hoe ik haar moest bedanken. Elk jaar rond deze tijd wanneer de bladeren van de bomen vallen worstel ik met mezelf. Het opgeven van veel dingen komt dan telkens weer om de hoek kijken. Nu is een van de eigenschappen van de steen dat hij helpt bij je emoties, bescherming en nog veel meer. Precies wat ik nodig had. Ik heb hem nu naast mijn bed liggen. Maar wat ik nog meer nodig had, dat was de leerling zelf. Een engelendaad. Zomaar. Een inspiratiebron van hoop die voor mij feller straalt dan de zon!


Lyno Storm

Geplaatst op door

Donkere dagen vragen om goede voornemens

Nu het in ons land bijna midwinter is, trekken we ons terug in de warmte van onze huizen. Zoals de aarde zich klaarmaakt voor de winter, zo keren wij ook naar binnen toe. Die cyclus herhaalt zich iedere dag. Ons lichaam herstelt ’s nachts en we slapen een nachtje over alles wat ons bezighoudt. We verwerken ’s nachts informatie die we in ons lichaam en in ons hoofd opslaan. We komen dan tot oplossingen voor de problemen die we overdag tegenkomen. Verhalen zijn daarbij helpend. Ook wanneer we er met ons denken nog niet helemaal bij kunnen, kan een verhaal rust brengen. De nacht brengt raad en meer dan dat; ze brengt ook invallen en frisse ideeën. Dit gegeven is de basis voor het periodeonderwijs op de vrijeschool.


Op veel scholen staat dit schooljaar het opfrissen van het periodeonderwijs centraal. Veel leerkrachten  voelen de behoefte om oude waarden met nieuwe input te verbinden. Gezichtspunten die in onze tijd aan het veranderen zijn willen we integreren met de bekende ‘vrijeschoolperiodes’. Het gebruik van kinder- en jeugdliteratuur kan hierbij helpen. Er worden zoveel mooie, nieuwe boeken uitgegeven. En die boeken kunnen goed helpen bij de invulling van het periodeonderwijs.


Onze adviseur Annechien Wijnbergh kreeg van diverse kanten de vraag om mee te denken over een passend adventsverhaal om in de klas te vertellen of voor te lezen. En ontving Merel de Vink van Leesvink de volgende vragen: welke boeken passen bij welke periode? Welke boeken bij welk jaarfeest? We willen de (kinder- en jeugd)literatuur meer helpen koppelen aan de periode-inhouden. In dit artikel (en komende) geven we je boekentips die je niet alleen helpen bij het periodeonderwijs, maar ook bij een vak als begrijpend lezen. Boeken met mooie, inclusieve thema’s die kinderen kunnen helpen om de wereld om hen heen beter te begrijpen.


Klik hier voor de boekenlijst

 

Later in het jaar volgen net zulke lijsten, maar dan op zaakvakthema gekozen. Zo kunnen ook alle nieuwe collega’s, die momenteel op de scholen werken, gemakkelijker de koppeling maken tussen periode-inhoud, een vak als begrijpend lezen (zonder dat er een methode voor nodig is), en het nieuwe vak burgerschap. Het wordt een samenwerking: Merel maakt de boekenlijsten, Annechien biedt didactische ondersteuning om boeken te gebruiken bij periodeontwerp, begrijpend lezen en schrijven van teksten.


Wil je meer informatie over het aanleggen van een kwalitatieve boekencollectie die past bij het periode-onderwijs? Merel helpt en adviseert je graag. Merel en Annechien (namens alle taalcollega’s van BVS-schooladvies) werken graag samen en zijn te benaderen bij vragen rondom inrichten van boekencollecties en aanpak van begrijpend lezen en schrijven van teksten bij zaakvak- en taalperiodes.


Annechien Wijnbergh is bereikbaar op a.wijnbergh@bvs-schooladvies.nl en 06-52 05 59 43.

Merel de Vink is bereikbaar op merel@leesvink.nl en 06- 24 23 55 63.

Geplaatst op door

Boek – Ontwikkeling van een schoolorganisatie

Half november komt een tweede boek in de serie onderwijs uit, bij uitgeverij Christofoor. In dit boek gaat Hans Passenier in op de ontwikkeling van leiderschap en organisatie in vrijescholen. Hij vindt uitgangspunten die kunnen helpen bij de ontwikkeling van schoolorganisaties en het leiderschap daarvan in de toekomst.

 

Zijn stelling is dat het onderwijs dat gegeven wordt richting gevend moet zijn voor de organisatie en het leiderschap. Ook dat de opvoeder niet een timmerman moet zijn, maar een tuinier, omdat kinderen divers zijn en verschillende mogelijkheden hebben.

 

De horizontale en verticale dimensies zijn richtinggevend voor zowel de blik op het leiderschap als de richting van de organisatie.

 

De schoolgemeenschap blijkt een plaats voor de innerlijke ontwikkeling van ieder individu in die gemeenschap. 

Het boek is verkrijgbaar bij de boekhandel en vanaf nu al te reserveren. ISBN: 9789060389577